Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - III. Promieniowanie i budowa słońca
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
61
bnie jak ziemskie anticyklony. Przez te dziury w ścianie chmur
słonecznych można nieco głębiej zajrzeć w tę olbrzymią masę
gazu i wyrobić sobie pojęcie o stosunkach w głębszych czę-
ściach słońca. Naturalnie że głębokość ściany chmur nie jest
zbyt wielka w porównaniu z średnicą słońca. Najlepsze poję-
cie o naturze różnych części słonecznych otrzymamy badając
ich widma. Uczą nas one nietylko, z czego składają się różne
części słońca, ale nadto z jaką szybkością się obracają. W ten
sposób dowiedzieliśmy się że nad promieniejącemi do nas,
świecącemi chmurami słonecznemi, leżą wielkie masy gazów
przeważnie zawierających znane na ziemi pierwiastki. Wystę-
puje w nich głównie żelazo, magnez, wapń, sód, hel i wodór.
Najlżejsze z tych części składowych hel i wodór bardzo mocno
występują w najzewnętrzniejszych warstwach atmosfery. Ta
atmosfera słoneczna widzialną jest, gdy przy zaćmieniach
słońca tarcza księżyca tak daleko się posunie, że zakryje sobą
chmury świecące, tak zwaną fotosferę. Z powodu znacznej
zawartości wodoru, atmosfera słoneczna świeci zazwyczaj, z cha-
rakterystyczną dla tego ciała, barwą purpurową. Dlatego tę
warstwę gazową zwiemy ćhromosferą (od greckiego chroma =
barwa); ma ona 7000 do 9000 km. grubości. Z niej wznoszą
się nad otoczenie ogniste promienie niby kłosy na polu, do
których je też porównują (fig. 20—23),
Gdy płomienie te sięgają dalej nad 15.000 km., zwiemy
je protuberancjami. Ilość i wysokość tych protuberancyi wzra-
sta z liczbą plam słonecznych. Dzielą się one na protuberan-
cye metaliczne i na protuberancye spokojne. Pierwsze mają
bardzo silny ruch jak to widać na fig. 20 i 21, i zawierają dużo
par metalicznych. Zdarzają się one tylko w tych pasach plam
słonecznych, które występują najwyraźniej w odległości około
20° od równika słonecznego. Ruch ich tak jest szybki, że do-
sięga często kilkuset kilometrów na sekundę. Węgier Fenyi
dnia 15 lipca 1895 zauważył protuberancyę, której najwyższa
szybkość wzdłuż linii widzenia wynosiła 860 km. zaś najwyż-
sza szybkość prostopadle do kierunku widzenia 840 km. na
sekundę. Tą kolosalną szybkością odznaczają się części górne,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
