Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - III. Promieniowanie i budowa słońca
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
H i m ».
53
jeszcze żywo zajmowała myślicieli ubiegłego stulecia. Doświad-
czenie uczy nas tymczasem, że zetknięcia się ziemi z kome-
tami nie pociągają poważniejszych następstw. Ziemia nieje-
dnokrotnie np. w 1819 i 1861 r. przeszła przez ogony ko-
mety a dowiedzieliśmy się o tern jedynie z obrachunków astro-
nomów. Raz przy takiej sposobności zauważono na niebie
blask podobny do zorzy północnej. Jeśli ziemia trafiła w gę-
stszą część komety, to sypały się z niej łuski gwiezdne, nie
przynosząc poważniejszych szkód. Pochodzi to z niewielkiej
masy komet, które biegowi planet przeszkadzać nie mogą.
W końcu co się tyczy obrotu ziemi około osi, to zmiejszaćby
się on mógł powoli przez przypływ i odpływ, które jak ha-
mulec działają na powierzchnię ziemi. Hamowanie to jest
tymczasem tak nieznaczne, że w czasach historycznych astro-
nomowie dowieść go nie mogli. Powolne kurczenie się ziemi
też mu nieco na przeszkodzie staje. Laplace z badań nad za-
ćmieniami słońca w dawniejszych czasach wyprowadził wnio-
sek że od 729 roku przed Chrystusem długość dnia nie zmie-
niła się nawet o 0,01 sekundy.
Wiemy dalej, że słońce w otoczeniu swych planet, po-
suwa się w obszarze niebios do gwiazdozbioru Liry z za-
wrotną na nasze ziemskie pojęcia szybkością 20 kim na se-
kundę. W tej podróży jedno z ciał układu słonecznego mo-
głoby zderzyć się z jaką nieznaną nam gwiazdą. Ale ciała
niebieskie są rzadko rozsiane więc możemy liczyć na to, że wiele
bilionów lat upłynie zanim zdarzy się taka katastrofa.
Pod względem mechanicznym wszystko zdaje się być
w porządku na naszej planecie. Tymczasem odkąd nowożytna
teorya ciepła rozpoczęła swój tryumfalny pochód w przyro-
donawstwie, położenie rzeczy się zmieniło. Jasno zdano sobie
sprawę z tego, że wszelkie życie, wszelki ruch na ziemi za-
wisł od promieniowania słońca. Tylko ruch fal przypływu
i odpływu jest mało znaczącym wyjątkiem. Trzeba teraz po-
stawić sobie pytanie: czy energia słoneczna, która nie tylko
ku planetom idzie, ale przeważnie rozpierzcha się w dal ku
nieznanym okolicom zimnego wszechświata, czy energia ta
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
