Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - II. Ciała niebieskie, zwłaszcza ziemia, jako siedlisko istot żywych
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
chodzi i szybko wzrasta,*) dostarcza atmosferze jedną siedm-
setną całej jej zawartości kwasu węglowego. I chociaż morze
wchłaniając kwas węglowy, spełnia tu rolę potężnego regula-
tora, absorbuje bowiem mniej więcej pięć szóstych wytworzo-
nego kwasu węglowego, to jednak widocznem jest, że zawar-
tość kwasu węglowego w atmosferze za sprawą przemysłu
znacznie zmienić się może w przeciągu jakichś kilkunastu stu-
leci. Wynika z tego, że zawartość kwasu węglowego w powie-
trzu nie jest stała, lecz prawdopodobnie z biegiem lat podlega
wielkim wahaniom. Przeważna ilość kwasu węglowego do atmo-
sfery dostarczana jest w przyrodzie przez wybuchy wulkanów.
Kratery wulkanów wyrzucają z wnętrza ziemi masy gazów,
składających się przeważnie z pary wodnej i kwasu węglowego,
które się wytwarzają we wnętrzu ziemi wskutek powolnego
stygnięcia krzemianów. Zjawiska wulkaniczne nie jednakowo
silne były w rozmaitych fazach historyi ziemi, to też możemy
słusznie przypuszczać, że w okresie silnej czynności wulka-
nicznej zawartość kwasu węglowego w powietrzu była zna-
cznie większa niż obecnie, znacznie mniejsza natomiast w okre-
sach ciszy wulkanicznej.
Profesor Frech w Wrocławiu próbował dowieść, że zgadza
się to z doświadczeniem geologicznem; bardzo wulkaniczne
okresy bowiem miały klimat ciepły, zaś czas nieczynności wul-
kanów jednocześnie odpowiada zarazem temperaturze niskiej.
Szczególnie okres lodowy zaznacza się prawie zupełnem usta-
niem czynności wulkanicznej, a oba ciepłe okresy trzeciorzędu:
okres eoceński i mioceński zaznaczyły się bardzo silną czyn-
nością wulkaniczną. Tę równorzędność można rozciągnąć i na
okresy dawniejsze.
Możnaby dziwić się, że zawartość kwasu węglowego w atmo-
sferze nie wzrasta stale skoro czynność wulkanów dostarcza
ciągle nowych ilości. Tymczasem istnieje czynnik, który zaw-
sze zużytkowuje kwas węglowy atmosfery: czynnikiem tym
*) W roku 1890 wynosiła 510, w 1894—550,1899—690, a 1904—
890 milionów ton.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
