Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - I. Zjawiska wulkaniczne i trzęsienia ziemi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Ze wszystkich wulkanów bez zaprzeczenia najlepiej zba-
dano Wezuwiusz. W czasie rozkwitu Rzymu, jak daleko sięga
historya, była to spokojna góra, wygasły stożek wulkaniczny.
Wokoło niego na niezmiernie urodzajnym gruncie rozłożyły się
bogate greckie kolonje, tak że okolicę Wielką Grecyą (Graecia
F ig. 1. W ezu w iu sz w id zian y z w y sp y Nisi da p rz y um iark o w an ej czynności
w u lk an iczn ej.
magna) zwano. W roku 79 po narodzeniu Chrystusa zaszedł
tu ów straszny wybuch, który między innemi zniszczył miasta
Herkulanum i Pompeję. Gwałtownie z wnętrza ziemi buchające
masy gazów znacznie przesunęły dawny stożek wulkaniczny,
którego resztki teraz noszą nazwę Monte Somma, i ze spada-
jących mas popiołu zmieszanego z wypływającemi potokami
lawy utworzyły nowy Wezuwiusz. Ten ostatni w późniejszych
wybuchach postać swą znacznie zmieniał, w roku 1906 też
otrzymał nowy stożek z popiołu. Po roku 79 nowe wybuchy
miały miejsce w latach 203, 472, 512, 685, 993, 1036, 1139,
1500, 1631 i 1660, a zatem w bardzo nieregularnych odstę-
pach czasu.
Od tego czasu Wezuwiusz jest prawie nieprzerwanie
czynny, przeważnie w sposób nie niebezpieczny; tylko obłok
dymu nad kraterem wskazuje, że wewnętrzny żar trwa. Bar-
dzo silne wybuchy były w latach 1794, 1822, 1872 i 1906.
Zupełnie inaczej, niż te gwałtowne czynne wulkany za-
chowują się inne, które prawie żadnych szkód nie powodują.
Takim jest Stromboli między Sycylją a Kalabrją. Ten czynny
jest od tysięcy lat, wybuchy jego powtarzają się w odstępach
czasu wahających się między 1 a 20 minutami. Płomień jego
służy żeglarzom za naturalną latarnię morską. Oczywiście,
że siła tego wulkanu też nie zawsze jest jednakowa; latem
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
