Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Wychowanie
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
STULECIE DZIECKA. 127
tały wśród zwiędłych liści doby ubiegłej — zabrzmiało
również hasło reformy wychowania, wydane przez wiel-
kiego a tak zbliżonego do nas duchem myśliciela — Mon-
taigne’a — sceptyka, który był zarazem takim czcicielem
rzeczywistości. W jego „Essais“ i w jego „Listach do
hrabiny de G urson“ spotykamy już wszystkie zasadnicze
rysy przyszłego wychowania.
Montaigne wie już, że przyzwyczajenie może naturę
przeobrażać, i dla tego, jako pierwsze zadanie wycho-
wawcy, uważa wpajanie właściwych nawyknień. Jednakże
obrzydzeniem go to przejmuje, gdy kara cielesna słu-
ży jako środek w tym celu i zabrania żonie posługiwania
się nią przy wychowaniu córki. Dalej z pogardą odzy-
wa się o kuciu i pedanterji w nauczaniu, występuje prze-
ciw metodzie „sączenia dzieciom w uszy tak, jak się
w lejek nalewa“. Pedant — a gdyby żył w naszych cza-
sach, powiedziałby „pedagog“— napełnia pamięć, ale w roz-
sądku i sumieniu pustki zostawia, podczas gdy ważniej-
szą jest rzeczą, by uczeń miał „głowę dobrą“ niż „gło-
wę dobrze zapełnioną4
4
. Trzeba uczyć dziecko tego właśnie,
by samo zakosztowało każdej rzeczy, rozróżniało i wy-
bór czyniło. Czasami trzeba mu drogę torować, czasem
jednak trzeba jemu samemu ten trud pozostawić. Nie-
tylko należy mówić do ucznia, ale trzeba i jemu sam e-
mu kazać mówić; gdy tak pozwolimy dzieciom „krzątać
się pod naszemi oczam i4
4
, będziemy mogli ich siły oce-
nić i do nich nauczanie przystosować; inaczej zagradzamy
sobie drogę do wszelkiego wpływu.
Przez to, że nie posiadamy właściwej miary uzdol-
nień dziecka, psujemy wszystko — mówi Montaigne,
a w słowach następujących tłumaczy, dla czego nauczy-
ciel zwykle tej miary nie posiada: „Tylko wzniosły i wiel-
ki umysł przeniknąć może naturę dziecka4
4
.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
