Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - I. Zjawiska wulkaniczne i trzęsienia ziemi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
słabe, co przypisać należy nadzwyczaj silnemu tarciu wewnętrz-
nemu silnie rozgrzanych gazów, które znajdują się we wnętrzu
ziemi. Silne wstrząśnienie o godz. 20 min. 36 sek. 25, ma
swą przyczynę w falistym ruchu stałej kory ziemskiej. To
wstrząśnienie słabnie w znacznie mniejszym stopniu niż po-
przednie, idzie naprzód ze znacznie mniejszą szybkością, około
3,4 km. na sekundę wzdłuż powierzchni ziemskiej.
Można obliczyć szybkość przenoszenia się wstrząśnienia,
w górze kwarcowej np. wynosi ona 3,6 na sekundę a zatem
jest blisko zgodna z liczbą wyżej podaną, jak też być musi gdyż
stała kora ziemska składa się głównie z krzemianów, t. j.
związków zawierających kwarzec. Na krótszych odległościach
szybkość przenoszenia wstrząśnień jest mniejsza i często
pierwsze lekkie uderzenie przechodzi niezauważone; szybkość
ta spada do jakichś 2 km. na sekundę. Pochodzi to ztąd, że
kierunek przenoszenia wstrząśnienia częścią zakreśla krzywą
wzdłuż bardziej stałych części kory ziemskiej, częścią przechodzi
przez luźniejsze warstwy, które wstrząśnienia wmlniej prze-
puszczają niż wmrstwy stałe, tak np. w rzadkim piaskowcu
wstrząśnienie ma szybkość 1,2 km., w wy
odzie oceanów — 1,4
km., w sypkim piasku — 0,3 km. na sekundę.
Oczywistem więc jest, że z daty otrzymania pierwszego,
słabszego i następnego silnego wstrząśnienia, da się obliczyć
odległość miejsca obserwacyjnego od punktu wyjścia trzęsie-
nia ziemi. Czasem silne wstrząśnienie po jakimś czasie po-
wraca, chociaż już w słabszym stopniu. Zauważano często, że
to drugie słabsze wstrząśnienie zachowuje się tak jakgdyby
było okrążyło ziemię najdłuższą drogą między punktem wyj-
ścia a punktem obserwacyi, tak jak się zdarzyło z częścią
fal powietrznych w wybuchu Krakatoa (patrz str. 23). Szy-
bkość przenoszenia się tego drugiego wstrząśnienia jest taka
sama jak szybkość wstrząśnienia silnego.
Milne z obserwmcyi swoich wyciągnął wniosek, że gdy
linia połączenia między punktem wyjścia trzęsienia ziemi
a miejscem obserwacyjnem w najniższem swem punkcie leży
nie głębiej nad 50 km. pod powierzchnią ziemi, to wstrzą-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
