Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - a. Eldste nynorsk (1525—1625)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has been proofread at least once.
(diff)
(history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång.
(skillnad)
(historik)
nordmennerne likare i denne vegen. Dei høgre
skularne som no snart kom i gang, hjelpte godt
til. Eit døme paa dette er skulen i Stavanger;
han vart uppatt-nya i luthersk aand av ein
sjællending Jakob Madssøn, som bispen Jon Guttormsson
— norsk av ætt, men dansk i sinn —, kalla
inn fraa Bergen umkr. 1555. Fraa denne danske
skulen gjekk daa det nye lutherske presteskap ut
i Stavanger bispedøme, og paa denne skulen hev
etter alt likjende ogso Peder Claussøn gjenge og
lært skriva dansk. Han kom til aa skriva so mykje
at sume hev kalla honom far til den norsk-danske
bokavlen. Ogso han blandar dansken sterkt upp,
og veit godt skilnaden paa norsk og dansk naar
han t. d. skriv : »Egern kaldis paa Norsche Ickorn.»
»Lossen kaldis paa Norsche een Gaube» o. s. fr.
Men det mynstret som Peder Claussøn og dei
andre bokskrivarar med honom fylgde og prøvde
aa naa, var rein dansk.
I fyrstningi av dette tidebilet bruka dei enno
den gamle norske logboki Magnus Lagabøter gav
ut. Men det vart alltid fleire og fleire
embætsmenner som ikkje skyna gamalnorsken, og Kristian
den 4de let difor umsetja logi paa dansk, og gav
henne ut med nokre tillegg og rettarbøter i 1604.
Dermed var dansk innførd baade i kyrkja og skule
og rettssal.[1]
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
